Buitenkatten
Katten krijgen vlamvertragers binnen doordat deze gebruikt worden in elektronica, meubels, textiel enz. (5). Juist katten die veel buiten komen worden weer blootgesteld aan PCB’s, ook zo’n stof die negatief uitpakt voor de schildklier. Maar ook in kattenvoer worden dit soort schadelijke stoffen aangetroffen die van invloed kunnen zijn, zowel in brokjes als in natvoer. Vandaar dat ook bij zwerfkatten (die niet in huis komen) deze stoffen aangetoond kunnen worden. Als kattenvoer een specifieke smaak beweert te hebben, moet er minstens 4% van in het voer zitten. Gewoonlijk gaat dit om slachtafval, meestal van kip. Voeders met verschillende smaakjes bevatten daarom ca. 96% exact dezelfde ingrediënten, los van die eerder genoemde 4% die ‘de smaak’ is. Vlamvertragers
Vlamvertragers
Er zijn verschillende vlamvertragers, zoals Polybroomdifenylethers (PBDE’s) die in allerlei producten worden gebruikt. Sinds de introductie daarvan, een jaar of 30 geleden, zien we ook meer een meer katten een te snel werkende schildklier krijgen (1, 2). In de jaren 80 was dat 1:200 katten, nu 1:10. Katten blijken hier hoge gehalten van te hebben, 20-100 keer meer dan het mediane gehalte van volwassenen in de VS, mede omdat ze zich zo grondig wassen krijgen ze er nogal wat van binnen. Dat komt omdat vlamvertragers zich o.a. via huisstof verspreiden en dit door katten niet alleen ingeademd, maar ook opgelikt wordt. De voornaamste risicofactor is volgens deze auteurs katten als binnendier houden.
Luchtverfrissers
Deze PBDE’s worden als vlamvertrager in meubels en luchtverfrissers ook wel vervangen door organofosfaat esters, zoals trifosfaat. Maar ook die kunnen een negatieve invloed op de schildklier hebben. Met de speciale tags aan de halsband is gemeten welke katten nou een hoog gehalte hiervan hadden en dat bleken katten te zijn in een huis waar luchtverfrissers werden gebruikt, katten die woonden in huizen gebouwd na 2005 en als ze vaak sliepen op gestoffeerde meubels (6). In een tag vonden de onderzoekers wel 20 soorten vlamvertragers, maar alleen die van trifosfaat bleek ook gelinkt te kunnen worden aan het ontwikkelen van tumoren op de schildklier van katten. De hoogte van het schildklierhormoon bij katten was gerelateerd aan de hoogte van trifosfaat.
Metingen
Een van de meetmethodes om de aanwezigheid van die stoffen te meten is door het doen van bloed- en urineonderzoek, maar ook door een speciale gevoelige sensor aan een halsbandje te bevestigen (7). Die houdt bij wat de blootstelling van de kat precies is. De reden dat wetenschappers zo geïnteresseerd zijn in katten, is omdat de kat model staat voor hoeveel van die vlamvertragers peuters wel niet binnenkrijgen, omdat die ook in huis rondkruipen en van alles in hun mond stoppen en zo dus ook dubbel belast hiermee worden, net als katten (4, 5). De relatie met vlamvertragers is in dit onderzoek duidelijk aangetoond voor binnenkatten.
Wat kun je zelf doen om de risico’s in te perken?
– Voer je kat zo min mogelijk vis en voerders met vissmaak
– Voer je kat liever uit zakjes, dan uit blikjes, tenzij die BPA-vrij zijn (dat zijn er steeds meer)
– Geef water uit een fontein met filter of een extra waterfilter
– Gebruik een stofzuiger met een HEPA-filter
– Stel vragen aan verkopers en producten over het toepassen van vlamvertragers in hun producten
– Gebruik een luchtzuiveraar met HEPA-filter in huis
Dit alles is helaas nog geen garantie dat je kat absoluut geen te snel werkende schildklier kan krijgen (3). Broomhoudende vlamvertragers komen ook via algen in de zee in vis terecht.
De metingen worden gedaan met deze tag, die waarneemt aan hoeveel vlamvertragers een kat wordt blootgesteld. Deze tag is ontwikkeld door de scheikundige Kim Anderson, van de Oregon State College. (Bron: Environmental Science & Technology 2019)
Los van de risico’s die in dit artikel beschreven worden, lopen binnenkatten ook nog specifiek verhoogde risico’s op obesitas en overgewicht, door een gebrek aan beweging en lopen ze vaker stress gerelateerde ziekten op zoals blaasproblemen.
Het binnenhouden van katten zou daarom tot nadenken moeten stemmen: is dat wel de beste manier om hun welzijn te dienen?
Referenties:
1. Dye, J. A., Venier, M., Zhu, L., Ward, C. R., Hites, R. A., & Birnbaum, L. S. (2007). Elevated PBDE levels in pet cats: sentinels for humans?. Environmental science & technology, 41(18), 6350–6356. https://doi.org/10.1021/es0708159
2. Dye, J. A., M. Venier, C. R. Ward, R. A. Hites, L. S. Birnbaum. 2007. Brominated-flame retardants (BFRS) in cats – possible linkage to feline hyperthyroidism? Presented at Annual Meeting of the American College of Veterinary Internal Medicine, Seattle, WA, June 06 – 09.
3. Peterson M. (2012). Hyperthyroidism in cats: what’s causing this epidemic of thyroid disease and can we prevent it?. Journal of feline medicine and surgery, 14(11), 804–818. https://doi.org/10.1177/1098612X12464462
4.Henríquez-Hernández, L. A., Carretón, E., Camacho, M., Montoya-Alonso, J. A., Boada, L. D., Bernal Martín, V., Falcón Cordón, Y., Falcón Cordón, S., Zumbado, M., & Luzardo, O. P. (2017). Potential Role of Pet Cats As a Sentinel Species for Human Exposure to Flame Retardants. Frontiers in veterinary science, 4, 79. https://doi.org/10.3389/fvets.2017.00079
5. Norrgran Engdahl, J., Bignert, A., Jones, B., Athanassiadis, I., Bergman, Å., & Weiss, J. M. (2017). Cats’ Internal Exposure to Selected Brominated Flame Retardants and Organochlorines Correlated to House Dust and Cat Food. Environmental science & technology, 51(5), 3012–3020. https://doi.org/10.1021/acs.est.6b05025
6. Poutasse, C. M., Herbstman, J. B., Peterson, M. E., Gordon, J., Soboroff, P. H., Holmes, D., Gonzalez, D., Tidwell, L. G., & Anderson, K. A. (2019). Silicone Pet Tags Associate Tris(1,3-dichloro-2-isopropyl) Phosphate Exposures with Feline Hyperthyroidism. Environmental science & technology, 53(15), 9203–9213. https://doi.org/10.1021/acs.est.9b02226
7. Mary-Catherine Osteen, M. 2020. Analyzing euthyroid & hyperthyroid indoor cat exposure to flame retardants. Dissertatie Nicholas School of the Environment of Duke University. https://dukespace.lib.duke.edu/dspace/handle/10161/20482