Angst
Angst kan een groot probleem zijn voor katten. De kat heeft er zelf last van en het vermindert het welzijn en de levenskwaliteit. Bange katten kunnen geholpen worden door het plaatsen van dozen als verstopplekje her en der in huis. Dat hoeven geen lelijke dingen te zijn, zoals het creatief geverfde holletje op de foto laat zien. Bij veel gedragsproblemen blijkt angst een grote rol te spelen. En dat hoeft niet te betekenen dat uw kat alleen maar onder het bed woont. Ook het schrikken van de bel, of de angst voor bezoek vallen gewoon onder angst. Het zijn juist vaak angstige katten die agressief kunnen uithalen, gaan sproeien, wildplassen of conflicten hebben met andere katten. Angst zien wij als een groot probleem, waarvan de ernst helaas nog niet voldoende onderkend wordt.
Angst is naar. Stelt u zich eens voor dat u zelf bang bent voor bezoek. Zo bang zelfs dat als de bel gaat u van angst onder bed moet gaan zitten?
Angst is welzijnsondermijnend voor de kat in kwestie. Er is gelukkig wel veel aan te doen. Een belangrijke sleutel ligt in goede socialisatie en het niet fokken met angstige ouderdieren.
Angst voor vreemden is een veel voorkomende angst bij katten. Door herconditionering is dit te verbeteren.
Angst is echter een normale reactie op een bedreigende situatie. Angst is daarom een perfect overlevingsmechanisme. Hieronder een afbeelding van een bange tijger.
Wat is duidelijk te zien op deze foto?
- De tijger gromt met ontblote tanden.
- De oren staan naar achteren.
- De snorharen staan ook naar achteren.
- De pupilgrootte is niet duidelijk te zien.
- De tijger is defensief/ agressief en klaar om aan te vallen.
- Op zo’n moment kunt u de kat maar beter met rust laten.
 Hoe herkent u angst bij uw kat?
- een lage lichaamshouding
- oren plat naar achteren
- de haren van de vacht staan overeind
- blazen/grommen
- gericht op de bron die bedreigend is
- dekking zoekend (langs de muur lopen, of onder het bed gaan zitten)
- grote ogen
Als uw kat deze problemen heeft, bespreek deze dan eens met uw dierenarts. Deze kan de kat onderzoeken en zo een medische oorzaak vinden of uitsluiten voor het angstige gedrag van uw kat.
Angst kan dus functioneel zijn, maar ook overmatig. De kat is dan langer bang dan nodig, bijv. na een dierenartsbezoek thuis drie dagen van slag. De kat kan ook panisch zijn voor een autoritje of voor het in de tuin gaan, of de trap af lopen.
Aan welke gedragingen kunt u merken dat uw kat last heeft van overmatige angsten die behandeld zouden moeten worden? Uw kat is:
1. onzindelijk of sproeit in huis
2. schrikachtig
3. heeft minder trek als gewoonlijk
4. is minder actief (speelt bijv. minder)
5. uw kat wast zich extreem veel
6. is voortdurend alert en oplettend
7. verstopt zich
Uw bange kat kan beter gedragsmatig behandeld worden, omdat angst het dier doet lijden. Het is niet zo erg als uw kat eens een keertje wat angstig is, maar het wordt wel alarmerend als uw huisdier vaak bang is. Dit is bijv. ook te merken aan een panische reactie bij een bezoek aan de dierenarts of visite in huis. Angst kan een kat eerder agressief doen reageren. Angst vergroot andere gedragsproblemen, het wordt een
“zwaan kleef aan” effect van problemen. Door angst en stress die daarmee gepaard gaan, wordt uw kat bevattelijker voor ziektes. Het gekke is dat angst heel lastig te herkennen is door de eigenaren, omdat een kat haar uiterste best doet om haar emoties niet te laten blijken.
Door het inzetten van specifieke technieken, eventueel gecombineerd met Feliway of voedingssupplementen (via de dierenarts verkrijgbaar) kan er sneller resultaat geboekt worden, dan met liefde of aandacht alleen.
Een kat die bang is probeert zich ook groter te maken. Dit is een reactie van het zenuwstelsel op angst. U ziet dat de oren naar achter liggen, de rug is gekromd, de haren op de rug en op de staart staan overeind en heft één poot. De snorharen staan naar achter en de pupillen zijn vergroot. De kat heeft het bekje open, dus kan ook nog blazen. Dit is geen kat die op dit moment getroost wil worden!
Angstige katten vertonen vaak afwijkend en ongewenst gedrag, hetgeen door een gedragsbehandeling verbeterd. Deze behandeling kan zonodig ondersteund worden met medicatie, maar meestal is dat niet noodzakelijk.
Angst en het zenuwstelsel
Er zijn twee systemen actief bij angst: een systeem van toenadering en een systeem van verwijdering. Het systeem van toenadering treedt in werking in een veilige context en is parasympathisch aangestuurd. Dat is het deel van het autonome zenuwstelsel dat de organen zodanig beïnvloedt dat het lichaam in een toestand van rust en herstel kan komen. Dit zorgt voor de dagelijkse gang van zaken, energieniveau, binding, rust, exploratie, spel, sociaal contact.
Een heel andere werking heeft het parasympathische deel van het zenuwstelsel. Dit treedt in werking bij
( vermeend) gevaar. Dit deel van het autonome zenuwstelsel is actief wanneer het lichaam in actie moet komen. Dit gaat echter gepaard met een beperkt veld van bewustzijn, de normale dingen komen dan als het ware lam te liggen. De kat gaat vechten, vluchten of bevriezen. (De bekende fight, flight or freeze reactie). Echter parasympathisch aangestuurd kan dit leiden tot de emotie die lijdt tot overgave, oftewel “playing dead”.
Angst voor de auto
De kat is duidelijk nog te overdonderd om vanuit haar reismandje de auto te gaan verkennen.
Daar zit ze dan, ineengedoken, maar uit haar veilige holletje.
De andere kat die moet wennen gaat al op onderzoek uit.
De kat durft het al aan om naar buiten te kijken. De kat achterin nog niet.
Helaas zijn teveel katten bang voor de reismand en de auto. Dat komt doordat wij mensen ons er niet van bewust zijn dat katten moeten leren zoiets niet zo eng te vinden. De bovenste poes vindt het duidelijk nog eng allemaal. Gelukkig heeft ze een voorladende reismand waar ook de bovenkant nog vanaf kan. En ze heeft een prettig dekentje erin liggen met haar eigen veilige geurtje.
Gelukkig is er door oefening veel te verbeteren aan angst voor de auto, reismand en dergelijke.