De temperatuur neutrale zone
Katten verliezen de minste energie als de temperatuur zodanig is dat ze niet hoeven af te koelen en niet hoeven op te warmen. Ondanks hun bontjasje, ligt die temperatuur neutrale zone veel hoger dan die van de mens. Katten gebruiken het minst energie bij temperaturen tussen de 35-38 C, het wordt 5% meer boven en onder deze waarden. De thermoneutrale zone van niet geacclimatiseerde katten is boven de 30 en onder de 38 C. Je krijgt een toename van de energieconsumptie van 60-160% als de temperatuur van 25 C naar 10 C daalt. Katten die ziek zijn hebben daarom meer behoefte aan warme plekjes. In een koud huis (= onder de 22 graden): moet een kat energie benutten om warm te blijven, en kan daardoor zieker worden of zich onprettiger voelen. Maar katten die niet ziek zijn hebben ook warme plekjes nodig.
National Research Council nutrient requirements of dogs and cats, Washington DC, 2006, National Academy Press. P. 270
Hoe raakt een kat onderkoeld?
Als de kat lang genoeg is blootgesteld aan de kou, vooral als de vacht nat is, of als de kat in koud water terecht is gekomen, kan dit leiden tot onderkoeling. Ook ondervoeding kan bijdragen aan onderkoeling. In de winter hebben katten meer calorieën nodig om zich warm te kunnen houden. Voor buitenkatten is een goede kwaliteit voeding dan ook erg belangrijk om warm en gezond de winter door te komen. Maar zelfs katten die gewend zijn om buiten te zijn kunnen onderkoeld raken en bevriezen. Als er een weeralarm is en bijv. zware stormen of regens of sneeuwbuien verwacht worden en het weeralarm aangeeft dat je beter niet naar buiten kunt gaan, dan geldt dat in wezen ook voor katten. Als de kat niet naar binnen wil, of niet binnen wil blijven, check dan extra of zijn schuilplek nog aanvullingen nodig heeft, zoals vers water of extra voer.
Als het erg koud en ook nat is – een weertype waar katten toch al meestal niet van houden – is het meestal prettiger voor de kat om lekker binnen te zijn. Als het om een buitenkat gaat is een schuilplaats nodig die hem beschermt tegen wind, regen en sneeuw en die ervoor zorgt dat de kat droog blijft. Gebruik daarbij isolerende materialen, zoals hooi, stro of piepschuim, Snuggle safe en lekkere dekentjes. Vooral voor oudere en zieke katten is warm blijven extra belangrijk.
Bij onderkoeling verliest de kat meer warmte dan hij kan opwekken, zoals bij langere tijd in koud of nat weer buiten zijn, zonder een schuilplek te hebben. Overigens zijn bijv. wilde katten, en sowieso katten, van nature ontzettend vaardig in het vinden van goede schuilplekken die hen tegen de elementen beschermen. Anders waren buitenkatten of wilde katten natuurlijk al lang uitgestorven in een koud klimaat, als ze dat soort geschikte winterverblijven niet zouden kunnen vinden.
Waar moet je op letten?
Als katten het koud hebben krullen ze hun lijf op als ze liggen, of ze kunnen ook rillen. Als een kat aan het rillen is probeert het lichaam om warmte te produceren. De oren en voeten zullen kouder aanvoelen, omdat de bloedtoevoer hier naartoe zal verminderen. Als het koud genoeg wordt, kunnen de oren en voetjes bevriezen.
Wat te doen bij onderkoeling?
Hypothermie betekent dat katten een te lage lichaamstemperatuur hebben, onderkoeld zijn, dan is de temperatuur lager dan 38 graden. Als de lichaamstemperatuur zakt, daalt ook de hartslag en andere lichaamsfuncties zoals de ademhaling of bewegingen zullen ook vertragen. Doordat de lichaamstemperatuur gaat dalen wordt de kat futloos en kan ook in coma raken. Als die te lage lichaamstemperatuur niet snel wordt behandeld, kan de kat eraan overlijden. Dus: als je vermoedt dat je kat onderkoeld is, bel dan direct een dierenarts. Als de kat nat is, droog hem voorzichtig af. Gebruik geen warmtebronnen op de kat zelf. Maar je kunt wel de handdoek van te voren even opwarmen voor je de kat afdroogt.