Is de kat een vogelkiller?
Elk jaar laait weer de discussie op over of we de kat nog wel vrij naar buiten kunnen laten gaan. Hij zou grote aantallen vogels vangen en daarmee schade toebrengen aan de natuur. Er wordt geschermd met gigantische aantallen vogels die elk jaar door katten zouden worden gedood. Maar als je kijkt op ‘Wat vangt de kat?’, dan zie je daar 615 gemelde vogels staan (https://watvangtdekat.waarneming.nl/). Het is makkelijk om een zondebok voor de achteruitgang van de vogelstand te kiezen, maar de hand moet in eigen boezem worden gestoken. De mens is de recordhouder voor de achteruitgang van alles in de natuur, zo ook van de vogels.
Katten treffen geen blaam
 De meeste katten die succesvol vogels vangen lukt dat omdat mensen vogels naar hun tuin lokken door ze te voeren. De meest door katten gevangen vogels zijn dan ook de tuinvogels. Toch gaan die daardoor niet achteruit in aantallen. Want in regio’s waar katten vogels bejagen leggen die vaker eieren of ook wel meer eieren. Uit onderzoek is ook bekend dat katten vogels vangen die lichter van gewicht zijn en daardoor minder kans hebben in de winter te overleven. Zelfs de Vogelbescherming meldt op zijn website dat we katten niet de schuld moeten geven van wandaden die door mensen worden begaan, zoals het afschieten van vogels, habitatverlies enz. Ze kunnen echter wel een zetje richting afgrond geven qua aantallen. De discussie over de kat als vogelkiller gaat echter niet over stadsduiven die door katten worden bejaagd, maar over de weidevogels. Wat is het probleem met weidevogels?
Weidevogels
Weidevogels hebben plas-drasgebieden nodig, en geen perceel met raaigras (de soort die in de veehouderij gebruikt wordt voor koeien). Voor steltlopers is de grondwaterstand te laag. Daardoor kunnen ze onvoldoende voedsel vinden. De grondwaterstand wordt in Nederland kunstmatig laag gehouden, zodat boeren – die opvallend goed vertegenwoordigd zijn in de waterschappen – met steeds zwaardere machines het land op kunnen. Boeren zouden in machines moeten investeren waarmee op natter land kan worden gewerkt. Een andere oorzaak van de achteruitgang van het aantal weidevogels is het injecteren van mest in de bodem. Hierdoor beschadigt de grasmat. Ook droogt de bovenlaag van de grasmat hierdoor verder uit, waardoor deze hard wordt. Dit maakt het moeilijker voor vogels om met hun snavel insecten uit de grond te halen. Weidevogels eten bij voorkeur rode wormen en die blijven liever weg uit grond waar (drijf)mest in is geïnjecteerd. Bij een recent onderzoek is een achteruitgang van 90% (!) van deze wormen geteld. Bovendien groeien de wormen ook minder in een geïnjecteerde grasmat. Dus als een vogel al een worm vindt is deze te klein.
Rol waterschappen
De waterschappen zijn de boeren van dienst door in het voorjaar voor lagere waterstanden te zorgen en in de zomer voor hogere, zodat ze minder hoeven te beregenen. De waterschappen hebben blijkbaar ook last van tunnelvisie, want door dit beleid helpen ze de weidevogels (en eigenlijk de hele natuur) om zeep. Het roer moet dus om. Zeker in de veenweidegebieden.
De natuur staat door de te lage grondwaterstand op omvallen, zeker de zandgronden.
Door de te lage grondwaterstand vallen ook vogeleilandjes droog, zijn er minder insecten en zijn de nesten van vogels makkelijker te vinden voor alle soorten roofdieren die op hen jagen. Als de vos beschoten wordt omdat men vindt dat het leven van een weidevogel meer waard is dan dat van een vos, neemt een kat die niche in. Overigens maken ook ooievaars, kraaien en egels zich schuldig aan de achteruitgang van de weidevogels, o.a. door hun eieren op te eten. Als de kat de makkelijk vindbare nesten niet bejaagt zal het een roofvogel zijn, een marter, of wellicht een andere predator. Dan kun je wel een stolp om de weidevogel willen zetten, maar veel eenvoudiger en diervriendelijker is het natuurlijk om wat aan de omstandigheden te doen, zodat er meer jongen overleven en de nesten minder makkelijk vindbaar zijn.
Overigens is het afzetten van een weiland met schrikdraad wel effectief tegen het opeten van de eieren (Afrasteren-is-beste-medicijn-tegen-eierroof-weidevogels).
Bloemrijke graslanden
Weidevogels hebben behoefte aan bloemrijk grasland, zodat hun jongen de insecten die daardoor worden aangetrokken kunnen eten. Boeren gebruiken echter meestal raaigras, en daar komen amper insecten op af. Bovendien heeft het gebruik van pesticiden tot een ernstige afname van het aantal insecten geleid. Koeien eten graag kort gras, maar weidevogels hebben juist lang gras nodig. Door dat korte gras zijn ze een makkelijke prooi voor roofdieren. Boeren zitten klem in de wetten van de wereldmarkt waarbij melk tegen dumpprijzen wordt verhandeld. Overigens schijnt melk en kaas van koeien die van kruidenrijke graslanden eten lekkerder te smaken.
Het roofdier kat
Katten jagen bij voorkeur op muizen. Muizen maken ca. 97% van hun prooien uit. Dat is precies de reden dat katten populair bij mensen zijn geworden: als ongediertebestrijder. Stel je eens voor wat een overlast wij van muizenplagen zouden krijgen als katten die niet meer zouden bejagen?
Vogels zijn voor hen veel lastiger te vangen. Katten jagen ook bij voorkeur ‘s nachts, dan zijn muizen namelijk het meest actief. Vogels zijn ‘s nachts minder makkelijk te pakken vanuit hun veilige slaapplekken. Veel katten jagen graag, maar niet allemaal. Ook niet als ze de kans zouden krijgen. Ondanks dat katten van nature roofdieren zijn, maken niet alle katten dat waar. Bij de meeste katten echter zit het roofdier instinct er wel degelijk in. Ook bij binnendieren. Er zijn daarom steeds meer wetenschappers die zich de vraag stellen of het binnenhouden van het roofdier kat wel ethisch verantwoord genoemd kan worden.
Een kat heeft ongeveer 55 calorieën per kilo kat/per dag nodig om in conditie te blijven. Dat zijn ca. 10 muizen. Katten die gevoerd worden door mensen en jagen, eten hun prooi na het doden niet altijd op. In de natuur gaat echter niets verloren. Een achtergelaten prooi zal weldra door een andere aaseter, roofdier of insecten worden verteerd.
 Actie en wel nu!
 Er moet inderdaad actie worden ondernomen om wat te doen aan de oorzaken van de achteruitgang van de weidevogels. Katten doodschieten is dan een druppel op de welbekende gloeiende plaat: een bewijs van tunnelvisie, want je verhelpt er de echte oorzaken van de achteruitgang van vogels helemaal niet mee.
Willen we echt wat aan de achteruitgang van weidevogels doen, dan moet de mens veranderen. Boeren die interesse hebben in omschakelen naar weidevogelvriendelijke graslanden kunnen contact opnemen met de Vogelbescherming. Zijn er in een weidevogelgebied katten die de vogels zouden kunnen bejagen? Stichting Zwerfkatten Nederland komt graag helpen om de dieren te castreren en zo de impact te verminderen. Nederland besteed miljoenen in het beschermen van weidevogels. Zodra ze de grens overvliegen zijn ze alsnog vogelvrij, ze worden bejaagd in onze buurlanden. Deze petitie wil daar een eind aan maken https://petities.nl/
Samengevat
Volgens De Vogelbescherming is vogelpredatie door katten zeker niet de belangrijkste oorzaak van de kritieke weidevogelstand. De reden van de terugloop moet vooral worden gezocht in een afname van geschikte leefgebieden voor weidevogels en de jacht. Niet de jacht van de kat, maar van de mens.
Het probleem zit hem daarom niet in de kat maar in:
– te lage grondwaterstand
– drijfmest injecties
– kapot maken van de grasmat
– de melkveehouderij
– de jacht op weidevogels
– de vele eieren die worden opgegeten